Buitengebied Olst-Wijhe

7.3 Huidige situatie

Algemeen

Het plangebied omvat het gehele buitengebied van de gemeente Olst-Wijhe, uitgezonderd de bedding van de IJssel.

Bodem en grondwater

Het gebied rondom Olst en Wijhe kan geologisch en geohydrologisch gezien worden opgedeeld in afzettingen van rivierzand (waterdoorlatend). Het aanwezige rivierzand vormt het eerste en tweede watervoerend pakket, die aan de onderzijde wordt begrensd door kleiige en venige afzettingen van de formatie van Drente (vanaf circa 30 m-mv). Het eerste watervoerende pakket (formatie van Twente, tot circa 10 m-mv) is opgebouwd uit fijne tot grove zanden en het tweede watervoerende pakket (formatie van Kreftenheye, tot circa 30 m-mv) uit grofzandige afzettingen. Beide watervoerende pakketten vormen ter hoogte van het plangebied één geheel. Afstroming van grondwater vindt plaats vanuit het westen en oosten naar de IJssel toe, die een drainerende functie heeft. Onder de formatie van Drente bevindt zich het derde watervoerende pakket, tussen NAP –70 m en NAP –200 m, dat gevoed wordt vanuit de Veluwe en de Sallandse Heuvelrug. Zowel uit het tweede als uit het derde pakket wordt grondwater gewonnen voor drinkwater en industriële doeleinden.

Langs de IJssel komt een smalle strook voor met afzettingen van holocene IJsselklei. De afzetting bevindt zich direct onder het maaiveld en heeft een dikte die varieert van een halve meter tot enkele meters.

Het gebied kent veel regionale kwel, afkomstig van de Veluwe en de Sallandse heuvelrug. De regionale kwel van de Veluwe stroomt onder de IJssel door en komt ten oosten van de IJssel omhoog. Ook is er lokale kwel, afkomstig van water dat infiltreert op de dekzandruggen, langs de beekdalen en op de oeverwallen en dat weer aan de oppervlakte komt in de aangrenzende laagten.

Waterkwantiteit

Binnen het plangebied zijn tal van waterlopen aanwezig. De belangrijkste zijn de Zandwetering en de Soestwetering. De IJssel maakt geen deel uit van het plangebied, maar doorsnijd dit. Wel is de IJssel verbonden met het plangebied. Zo zijn hoge waterstanden van de IJssel direct merkbaar in het grondwatersysteem en de watergangen in de omgeving.

De Zandwetering en Soestwetering lopen vrijwel geheel door agrarisch gebied. De waterlopen lopen van oost naar west en buigen vlak voor de IJssel naar het noorden af. Zij monden niet uit in de IJssel, maar via het Zwarte Water in het IJsselmeer. Het watergangenstelsel snijdt diep in het maaiveld, waardoor de watergangen een grote drainerende werking hebben op de omgeving en waardoor in tijden van neerslagoverschotten het teveel aan water zeer snel wordt afgevoerd.

In de gemeente liggen drie 'primaire watergebieden', één ten zuiden van de Omloop in Wijhe, één relatief groot gebied ten noordoosten van Olst en één ten noorden van Boskamp. Een primair watergebied houdt in dat daar de waterfunctie primair is en zwaarder weegt dan andere, daarmee strijdige belangen. Dit dient in samenspraak met het Waterschap te worden bekeken.

Watersysteemkwaliteit en ecologie

Het water in de Soestwetering is over het algemeen van goede kwaliteit. Toch vormt ook hier de emissie van de landbouw een bron van verontreiniging. Voor grasland geldt een spuit- en mestvrije zone van 25 cm. Dit is geregeld via de AMVB open teelt.

Het water van de Zandwetering is ondanks verschillende overstorten en de invloed van landbouw van redelijke kwaliteit.

De emissie van de aanwezige landbouw blijft een bron van vervuiling voor de watergangen. De laatste jaren zijn maatregelen genomen om de kwaliteit te verbeteren, zoals het realiseren van ecologische oevers en het saneren van overstorten.

Veiligheid en waterkeringen

Voor een groot deel van het plangebied geldt dat het ligt in een gebied dat is aangemerkt als overstromingsrisicogebied. De waterkeringen langs de IJssel zijn aangemerkt als primaire kering. Het plangebied ligt voor een deel in de keurzone van deze kering. De kering langs de Soestwetering is ten noorden van Wijhe als regionale kering aangemerkt, voor het overige deel als 'overige waterkering'.

De afgelopen jaren zijn in het plangebied maatregelen uitgevoerd in het kader van de planologische kernbeslissing Ruimte voor de Rivier.